TBMM'nin Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’ndaki zeytinlik sahalarda madencilik faaliyetlerinin önünü açan düzenlemeye ilişkin görüşme sırasında AK Partili Mustafa Varank ile CHP’li Orhan Sarıbal arasında başlayan gerginlik yumruklu kavgaya dönüştü.
Tartışmalar, zeytinciler ve sivil toplum kuruluşlarının komisyona alınmaması nedeniyle alevlendi. Muhalefet milletvekilleri “Sivil toplum susturulamaz” diyerek söz konusu uygulamaya tepki gösterdi.
Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Gökçen Tuncer "AK Parti’nin geçen hafta Meclis Başkanlığı’na sunduğu, (zeytin ağaçlarının taşınmasını da kapsayan) yeni enerji kanun teklifinin komisyon toplantısı çok gergin başladı. Salon çok kalabalık. Bazı komisyon üyelerine dahi yer kalmadı. STK temsilcilerinin bir kısmı giremedi. Aralarında madenciler de var zeytin çiftçisi de... Maden işçileri “Bu yasayla işsiz kalacağız. Zeytincileri aldılar bizi almadılar” diye öfkeli. Zeytinciler ise “Asıl bizi almadılar, avukatlarımız bile burada” diye öfkeli. Komisyon Başkanı Mustafa Varank’ın girişi sırasında Varank ve Orhan Sarıbal arasında da gerilim yaşandı. Muhalefet, toplantının başka salona alınması konusunda ısrarlı. Komisyon başkanı ise “Bu salonda devam edeceğiz” dedi. Toplantı başladı ama tansiyon yüksek." dedi.
Teklif, maden sahalarının zeytinliklerle çakışması ve faaliyetin başka alana taşınamaması durumunda, kamu yararı gerekçesiyle zeytinlik alanlarda geçici tesis kurulabilmesini mümkün kılıyor. Taşınması mümkün olmayan zeytin ağaçlarının kesilmesine, eşdeğer büyüklükte yeni zeytin sahası tesis edilmesine ve aynı sayıda fidan dikilmesine olanak tanınıyor. Yeni alanların uygunluğu ise ziraat mühendisi ve biyolog görüşleri doğrultusunda belirlenecek.
Düzenleme, 1939 tarihli ve 3573 sayılı “Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılatılması Hakkında Kanun” ile çeliştiği gerekçesiyle eleştiriliyor. Söz konusu kanunun 20. maddesine göre “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az üç kilometre mesafede, zeytinyağı fabrikası hariç, zeytinliklerin vejatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez.” Benzer bir düzenleme 2022 yılında da Meclis gündemine gelmiş, ancak kamuoyunda oluşan yoğun tepki sonucu TBMM Komisyonu’nda AK Parti ve MHP milletvekillerinin verdiği önergeyle tekliften çıkarılmıştı.
