Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Ünsal Savcı’nın geliştirdiği “BacteriaX; Klinik Mikrobiyolojide Yapay Zekâ Destekli Bakteri Tanımlama Sistemi” adlı proje, “Türkiye Girişimci Buluşması ve 12. GİV Girişimcilik Ödülleri” kapsamında “Proje Fikir” kategorisinde birincilik ödülüne layık görüldü.
Girişimci İşadamları Vakfı (GİV) tarafından Bahariye Mevlevihanesi’nde düzenlenen programda, 560 proje arasından birinci olan BacteriaX, klinik mikrobiyolojide tanı süreçlerini hızlandırmayı ve maliyetleri düşürmeyi hedefleyen yapısıyla öne çıktı.
Proje kapsamında geliştirilecek yapay zeka tabanlı sistem ile biri fiziksel laboratuvar cihazı, diğeri dijital sağlık hizmeti olmak üzere iki temel çıktı sunulması planlanıyor. Çözümler, mikrobiyoloji laboratuvarlarında yaşanan uzman eksikliği, zaman kaybı ve yüksek maliyet gibi sorunlara çözüm üretmeyi amaçlıyor.
Türkiye’de yaklaşık 2 bin hastane bulunmasına rağmen, bunların yalnızca yaklaşık 150’sinde ileri düzey bakteriyel tanımlama ve antibiyogram sistemlerinin mevcut olduğu belirten Doç. Dr. Ünsal Savcı, “Geriye kalan hastanelerde tür düzeyinde bakteri tanımlanmaması ve antibiyotik duyarlılık testlerinin yapılamaması, doğru antibiyotik seçiminin gecikmesine ve hastaların daha donanımlı merkezlere sevk edilmesine neden olarak hem klinik yönetimi hem de sağlık hizmeti maliyetlerini olumsuz etkilemektedir.” dedi.
Bu noktadan hareketle projeyi hazırladıklarını kaydeden Savcı, “BacteriaX projesi kapsamında geliştirilecek yapay zekâ tabanlı sistem ile biri fiziksel cihaz, diğeri ise dijital sağlık hizmeti olmak üzere iki temel çıktı sunulacaktır.” ifadelerini kullandı.
Mobil uygulama tabanlı mikrobiyolojik tanı platformu
BacteriaX projesi kapsamında geliştirilen mobil uygulama tabanlı mikrobiyolojik tanı platformu, laboratuvar bilgisayarı ve mobil cihazlar üzerinden çalışıyor. Kullanıcılar, koloni görüntülerini sisteme yükleyerek yapay zeka destekli ön tanıya ulaşabiliyor. Uygulama; koloni morfolojisine göre bakteri tanımlama, otomatik koloni sayımı, antibiyotik duyarlılık analizi, kontaminasyon–kolonizasyon ayrımı ve büyüme paterni takibi gibi işlevler sunuyor.
Masaüstü laboratuvar cihazı
Masaüstü laboratuvar cihazı ise petri kaplarını otomatik olarak alarak koloni görüntülerini yüksek çözünürlükte kaydedip analiz edebiliyor. Alt ve üst aydınlatmalı görüntüleme modülü, mikroskop ve kamera sistemiyle donatılan cihaz, yapay zeka algoritmaları sayesinde koloni sayımı, antibiyotik disk çapı ölçümü, polimikrobiyal enfeksiyon ayrımı ile kontaminasyon ve kolonizasyon analizlerini otomatik olarak gerçekleştiriyor. Cihazın sterilizasyonu UV ışığıyla sağlanırken, günlük ve periyodik temizlik mekanizmalarıyla hijyen güvenliğini destekleniyor.
Hedef kullanıcı grubunu küçük, orta ve büyük ölçekli hastaneler ile halk sağlığı ve klinik mikrobiyoloji laboratuvarları oluşturuyor. BacteriaX’in, uzman gerektirmeyen otomatik tanı yeteneği, düşük maliyetli ve kit bağımsız yapısı ile yaygınlaştırılabilir bir çözüm sunması hedefleniyor.